سال نیوز : در دنیای امروز، نسل زد که در میان تحولات سریع اجتماعی و دیجیتال بزرگ شده‌اند، با چالش‌های منحصربه‌فردی مواجه هستند. این نسل، بیش از هر زمان دیگری، به دنبال استقلال است؛ اما عدم تعادل بین آزادی‌های بی‌پایان فضای مجازی و محدودیت‌های دنیای واقعی، می‌تواند به روابط خانواده آسیب بزند و خطرات اجتماعی و فردی را افزایش دهد. در این مقاله با نظرات دکتر وجیهه حامدی، روانشناس کودک و نوجوان، درباره چالش‌ها و راهکارهای ارتباط مؤثر با نسل زد، گفتگو می‌کنیم.
تعادل میان آزادی و محدودیت
دکتر وجیهه حامدی بر اهمیت ایجاد تعادل بین آزادی و محدودیت برای نسل زد تأکید دارد. او معتقد است که دسترسی بی‌حد و مرز به فضای مجازی باعث می‌شود کودکان و نوجوانان دچار این سوءتفاهم شوند که آزادی‌شان نیز باید بی‌پایان باشد. این وضعیت تعادل میان دنیای مجازی و دنیای واقعی را برهم می‌زند.
حامدی توضیح می‌دهد که والدین نه‌تنها باید مراقبت بیشتری داشته باشند، بلکه باید دانش و اطلاعات خود را نیز به‌روز کنند تا بتوانند با فضای جدید آشنا شوند و محدودیت‌هایی منطقی و اصولی برای فرزندانشان تعریف کنند. این شناخت باعث می‌شود که والدین بتوانند به طور مؤثرتر مرزهایی برای آزادی و محدودیت فرزندان ایجاد کنند.
تأثیر فضای مجازی بر احساس آزادی
دنیای مجازی اغلب به کودکان احساس خوشایند اما غیرواقعی از آزادی می‌دهد که پذیرش محدودیت‌های دنیای واقعی را برای آن‌ها سخت می‌کند. والدین باید به شناخت دقیقی از نیازهای فرزندانشان و الزامات دنیای جدید برسند. همراهی والدین با فرزندان در فعالیت‌های روزمره، مانند تماشای انیمیشن یا بازی‌های ویدئویی، می‌تواند به ایجاد درک متقابل و گفت‌وگوی مثبت بین آن‌ها کمک کند.
روابط اجتماعی و همراهی والدین
حامدی به والدین توصیه می‌کند که ضمن حفظ همراهی با فرزندان در سنین پایین، آزادی عمل لازم را نیز به آن‌ها بدهند. او پیشنهاد می‌کند فعالیت‌های اجتماعی مانند بیرون رفتن با دوستان، به صورت جمعی و با نظارت والدین انجام شود. با بزرگتر شدن فرزندان، نظارت والدین می‌تواند به صورت غیرمستقیم انجام گیرد و محیط‌های امنی مانند مراکز خرید تحت نظارت را برای ملاقات با دوستان انتخاب کنند.
مقابله با فشار همسالان
والدین باید به اهمیت فشار همسالان بر رفتار و انتخاب‌های اجتماعی فرزندان آگاه باشند. تقویت مهارت جرأت‌مندی که شامل توانایی «نه گفتن» است، یکی از مهم‌ترین راهکارها برای مقابله با این فشارهاست. کارگاه‌های مهارت‌های اجتماعی در مدارس می‌توانند بستر مناسب برای آموزش این مهارت‌ها باشند.
برای حفظ ارتباط قوی با فرزندان، والدین باید زمانی را به‌صورت اختصاصی برای فعالیت‌های مشترک با فرزند خود در نظر بگیرند. این تعاملات باعث می‌شود والدین و فرزندان دنیای مشترکی بسازند و از بیگانگی و غریبگی پیشگیری کنند.
حفظ مرزهای والدین و فرزندان
حامدی بر حفظ اقتدار و جایگاه والدین به عنوان بزرگتر در خانواده تأکید می‌کند، اما این اقتدار نباید باعث فاصله گرفتن از دنیای فرزندان شود. والدین باید نقش مرجع خود را به‌گونه‌ای ایفا کنند که با دنیای فرزندشان نیز آشنا شوند و در مواقع ضروری بتوانند به‌سرعت وارد عمل شوند.
والدین باید به‌طور مداوم در زمینه‌های تربیتی و روانشناسی مطالعه کنند تا دانش به‌روز داشته باشند و بتوانند به بهترین نحو از فرزندان مراقبت کنند. اگر این اصول رعایت شود، والدین می‌توانند خطرات بالقوه‌ای که فرزندان و خودشان را تهدید می‌کند، کاهش دهند و ارتباطات سالم و مؤثری با فرزندان برقرار کنند.